VİTAMİNLER
Vitaminler, yağda ya da suda çözünmelerine bağlı olarak iki ana gruba ayrılabilmektedir. Buna ek olarak, vitaminlere benzeyen, ancak bu kategorilere tam olarak uygun olmayan bir grup vitamin benzeri madde de vardır.
| YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER |
SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER |
VİTAMİN BENZERİ MADDELER |
| Vitamin A |
Vitamin B kompleksi |
L-Carnitine |
| Vitamin D |
Tiamin (B1) |
Karotenoidler |
| Vitamin E |
Riboflavin (B2) |
Flavonoidler |
| Vitamin K |
Niasin
Piridoksin (B6)
Pantotenik asit
Folik Asit
Kobalamin (B12)
Biotin
Kolin
Vitamin C |
|
Vitamin olarak sınıflandırılması için, maddelerin beş temel özelliği olmalıdır:
- Yağ, protein ve karbonhidratan farklı, organik bir bileşik olmalıdır
- Beslenmenin bir bileşeni olmalıdır
- Normal fizyolojik fonksiyon için çok az miktarlarda mevcut olması elzem olmalıdır.
- Mevcut olmaması bir eksiklik sendromuna neden olmalıdır.
- Normal fizyolojik fonksiyonun desteklenmesi için yeterli miktarda sentezlenmemelidir.
VİTAMİN A
Vitamin A, aşağıdakiler için gereklidir:
- normal görme
- sağlıklı tüyler
- sağlıklı deri
- sağlıklı mukoza membranları
- sağlıklı dişler
VİTAMİN D
Vitamin D'nin en önemli fonksiyonu, kalsiyum ve fosforla gerçekleştirdiği aktivitedir ve aşağıdakileri içermektedir:
- bağırsaktan emilimin ve kullanımının arttırılması
- tutulum ve kemikte depolanma
VİTAMİN E
Vitamin E farklı formlarda bulunmaktadır ve alfa-tokoferol en aktif olan formudur. Alfa-tokoferol aşağıda belirtildiği şekilde işlev görmektedir:
- güçlü bir biyolojik antioksidandır
- ve membran bütünlüğünün korunmasına yardım etmektedir
Vücutta, normal metabolizmanın bir yan ürünü olarak hücrelerde hasara neden olabilen zararlı serbest radikaller (oksidanlar) üretilmektedir. Serbest radikaller bağışıklık sistemini zayıflatmakta, yaşlanma belirtilerini hızlandırmakta ve pek çok farklı rahatsızlığın gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. En önemlilerinden bir tanesi vitamin E olan biyolojik olarak aktif antioksidanlar, yeterince yüksek düzeylerde olmaları halinde, vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruyabilmektedir
VİTAMİN K
Vitamin K, bağırsaktaki bakteriler tarafından sentezlenmekte ve çeşitli kan pıhtılaşma faktörlerinin oluşumunu düzenlemektedir.
VİTAMİN B KOMPLEKSİ
B vitaminlerinin ayrı ayrı spesifik fonksiyonlar vardır; ancak bunlar genel olarak:
- enzimlerin bileşenleri olarak işlev görür,
- metabolik süreçlerde ortak faktör olarak işlev görür.
VİTAMİN C
Sağlıklı köpekler ve kedilerin vücudundaki glukozdan sentezlenebilmesi nedeniyle, Vitamin C teknik olarak zorunlu değildir. Bununla birlikte, daha yakın tarihte yapılan araştırmaların bulguları, odak noktasını eksikliğin önlenmesinden rahatsızlığın önlenmesi ve tedaviye kaydırmıştır. Vitamin C, bağışıklık fonksiyonunda önemli bir rol oynamaktadır.
Vitamin C, egzersize bağlı olarak, stresin düzelmesinde bazı yararlar sağlayabilmektedir.
L-KARNİTİN
L-Karnitin, en iyi bilinen vitamin benzeri maddelerden biridir. Tüm hayvan hücrelerinin doğal bir bileşenidir. En önemli fonksiyonu, yağın enerjiye dönüştürülmesine yardım etmektir. L-Karnitin, yağ asitlerini mitokondrinin (hürelerin enerji fabrikaları) iç membranında taşımakta ve böylece yağ asitleri oksitlenerek enerjiye dönüşebilmektedir.
Yaşla birlikte mitokondrilerin etkinliği azalmakta ve daha fazla serbest radikal üretilmektedir. L-Karnitin, mitokondrinin etkiliğinin artmasına yardımcı olmaktadır; dolayısıyla daha az serbest radikal üretilmekte ve mitokondri sağlığı daha uzun bir süre devam etmektedir. Karaciğer, iskelet ve kalp kasları, vücuttaki L-karnitinin %95-98'ini içermektedir ve depolandığı önemli bölgeleri oluşturmaktadır.
L-Karnitinin, aşırı kilolu kedilerin kilo vermesine yardımcı olduğu görülmüştür.
KAROTENOİDLER
Karotenoidler olarak adlandırılan bir pigment grubu, vitamin benzeri bir aktivite de göstermektedir. Altı yüzden fazla farklı bileşik karotenoidler olarak sınıflandırılmakta, ancak bunların %10'undan düşük birbölümü vitamin A'ya dönüştürülebilmektedir. Karotenoidler portakalda ve yeşil sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır. Karotenoidler, antioksidan olarak işlev görmektedir.
FLAVONOİDLER
Flavonoidler, vitamin benzeri aktivite gösteren bir başka pigment (kırmızı, mavi ve sarı) grubudur. Bu maddeler renkli meyve ve sebzelerin kabuklarında ve zarlarında bulunmaktadır. Flavonoidler vitamin C'yi tutucu bir etki göstermekte ve ayrıca antioksidan sistemini desteklemektedir.
MİNERALLER
On sekizden fazla mineral elementin memeliler için zorunlu olduğu düşünülmektedir. Tanımı gereği, hayvan beslenmesinde makrominerallerin büyük miktarda ve mikromineraller ya da iz elementlerin ise çok daha küçük miktarlarda bulunması gereklidir. Sülfür dışındaki tüm makromineraller metin içinde tanımlanmaktadır.
Yedi makromineral vardır:
En azından 11 mikromineral vardır. Önemli mikromineraller demir, çinko, bakır ve selenyumdur.
|
MİNERALLER AŞAĞIDAKİLERİN KORUNMASI İÇİN GEREKLİDİR
|
| İskelet yapısı |
Kalsiyum
Fosfor
Magnezyum |
Asit-baz dengesi
Sıvı dengesi |
Potasyum
Sodyum
Klorür |
| Hücre fonksiyonu |
Tümü |
| Sinir iletimi |
Potasyum
Magnezyum |
| Kas kasılması |
Kalsiyum
Magnezyum
Potasyum |
KALSİYUM VE FOSFOR
Kalsiyum vücutta en yaygın olarak bulunan mineraldir ve fosfor da ikinci sırada yer almaktadır. Kalsiyum ve fosfor, kemikler ve dişlerin yapısal bileşenleri olarak işlev görmektedir.
Kalsiyum, aşağıdaki fonksiyonlara aracılık eden bir haberci olarak da önem taşımaktadır:
- kan damarlarının büzülmesi ve genişlemesi
- sinirsel iletim
- kas kasılması
- hormonların salgılanması
- kan pıhtılaşması
- enzimler için bir ortak faktördür
Kalsiyum, kalp atışının devam etmesini de içeren pek çok fonksiyona katıldığından, kandaki kalsiyumun sabit bir düzeyde tutulması çok önemlidir. Bu da, besin kalsiyum açısından oldukça yetersiz olduğunda dahi, bunun kan düzeylerine yansımamasının nedenini açıklamaktadır. Kandaki düzeyler belirli bir noktanın altına düştüğünde, yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesi için yeterli miktarda kalsyum mevcut olmasını sağlamak için hızla kemiklerden ilave kalsiyum salınmaktadır.
SODYUM, POTASYUM VE KLORÜR
Sodyum, potasyum ve klorür, vücutta bulunan sudaki önemli elektrolitlerdir.
İlgi çekici gerçeler
Elektrolitler vücutta doğal olarak bulunan ve elektrik yüklü partiküller ya da iyonlar halinde mevcut olan minerallerdir. Elektrolitler vücuttaki sıvı dengesinin uygun düzeyde kalması için gereklidir.
Bunlar aşağıdakileri içermektedir:
- asit-baz dengesinin korunması
- osmotik dengenin korunması
- sinirsel iletim
- kas kasılmasının kolaylaştırılması ve iletimi
Marketlerde satılan pek çok kedi maması çok yüksek miktarda tuz içermektedir.
MAGNEZYUM
- kemik, enzimler ve hücre içi sıvıların bir bileşenidir
- nöromüsküler iletim üzerinde etki göstermektedir
DEMİR
Aşağıda belirtilenlerin zorunlu bir bileşenidir:
- hemoglobin: kanın oksijen taşıyan pigmenti
- miyoglobin: kasların oksijen taşıyan pigmenti
ÇİNKO
Çinko, 200'den fazla enzimin bileşenidir ya da bu enzimleri aktive etmektedir; bu nedenle, çok sayıda farklı fizyolojik fonksiyonda rol oynamaktadır. Çinkonun en önemli fonksiyonlarından bazıları aşağıdakileri içermektedir:
- yeterli bağışıklık
- deri ve yara iyileşmesi
- büyüme
- üreme
BAKIR
Bakır aşağıdakiler için gereklidir:
- kırmızı kan hücrelerinin oluşması
- deri ve tüylerin normal pigmentasyonu
SELENYUM
Doğal olarak bulunan bir antioksidan olan ve tüm vücut hücrelerinde bulunan glutatyon peroksidazın zorunlu bir bileşenidir.
Kaynak - Kaynak